09-02-2022
Staal is het meest hergebruikte materiaal ter wereld. Tijdens de week van de circulaire economie (7 feb t/m 13 feb) staan we graag stil bij de unieke eigenschappen van staal en de belangrijke rol die het speelt in het verduurzamen van onze maatschappij.
Staal kan oneindig worden receycled, zonder kwaliteitsverlies. Het is nog steeds het meest gerecyclede materiaal ter wereld, met een recyclingspersentage van 80% tot 95%. Deze unieke eigenschappen maken dat staal in diverse sectoren een grote rol speelt in de circulaire economie.
Circulair bouwen
De bouwsector neemt 50% van het grondstoffenverbruik in Nederland voor zijn rekening, en veel afval gaat nu nog naar de sloop. Stalen onderdelen zijn echter makkelijk demonteerbaar en kunnen zonder kwaliteitsverlies worden hergebruikt. Bauke Hoekstra Bonnema is senior manager bij Tata Steel Marktontwikkeling Bouw: “Staal is een uniek product. Het is een permanent materiaal dat niet verloren gaat en is makkelijk opnieuw te gebruiken. En als dat niet mogelijk is, dan kan het worden omgesmolten tot nieuw staal, zelfs met betere eigenschappen dan het oorspronkelijk product. In die zin wordt staal dan ook niet geconsumeerd, maar ‘gebruikt’. Een goed voorbeeld hiervan zijn stalen onderdelen die in de bouw worden gebruikt, zoals draagconstructies en gevels. Door hun modulaire- en demontabele ontwerp kunnen ze zonder kwaliteitsverlies worden hergebruikt of geherfabriceerd.”
Praktische voorbeelden hiervan zijn er in Nederland inmiddels genoeg. Zo heeft Tata Steel een bijdrage geleverd aan het volledig circulaire distributiecentrum Fokker7/8 bij Schiphol, een gebouw dat modulair is ontworpen, zodat het aan het einde van zijn levensduur volledig kan worden gedemonteerd en hergebruikt. Ook leverde Tata Steel materiaal voor The Green House in Utrecht. Het gebouw bestaat uitsluitend uit hoogwaardig staal en glas, en is zo ontworpen dat de constructie in de toekomst 100% demontabel en herbruikbaar is.
Een duurzame keuze voor verpakkingen
Staal wordt ook gezien als de duurzame verpakkingskeuze voor de 21ste eeuw. Het is milieuvriendelijk, vervormbaar en voedsel kan voor een lange periode worden bewaard. Maar liefst 95 procent van al het blik wordt in Nederland weer opgehaald en gerecycled, significant meer dan andere verpakkingsmaterialen. Daarmee behoort Nederland tot de top in Europa.
Armin von Keitz, duurzaamheidsmanager bij Tata Steel Packaging: “Door het hoge recyclingspercentage is blik een verantwoorde verpakkingsoptie. Ieder blik kan worden gerecycled, maar het staal kan ook worden hergebruikt voor andere producten, zoals in een auto of een fiets. Bij de fabriek in IJmuiden is een verpakkingsconcept ontwikkeld, genaamd Protact: innovatief verpakkingsstaal met een polymeerlaag. Dit verpakkingsstaal kan volledig gerecycled worden. Daarnaast is een aantal productiestappen overbodig – zoals lakken en drogen. Het water- en energieverbruik wordt daardoor gereduceerd. Protact wordt onder ander ingezet bij het nieuwe ‘mobile canning’ concept: een mobiele conservenlijn waarmee boeren, waar ook ter wereld, hun producten ter plaatse kunnen verwerken en conserveren. Waardoor het verlies van voedsel drastisch kan worden verminderd.
Op weg naar een circulaire economie
Een circulaire toepassing van staal is ook in verscheidene andere sectoren mogelijk. Het is daarbij van belang om in de ontwerpfase al na te denken over de mogelijkheden tot hergebruik of het reduceren van grondstoffen, zodat de levensduur van materialen en producten aanzienlijk verlengd kan worden. Daarover spreekt Tata Steel geregeld met klanten. Wat zijn de meest geschikte materialen en hoe kunnen we hergebruik optimaliseren? Tata Steel ontving een Steelie Award voor de ontwikkeling van een Life Cycle Assessment instrument. Daarmee kunnen we de milieu-impact van onze producten onderzoeken en verbeteren.
De duurzaamheid en flexibiliteit van staal maakt het zeer geschikt voor de circulaire economie, en de integratie ervan is goed op weg. Innoveren blijft echter nodig. Hiervoor gebruiken wij ook de denkkracht van talenten binnen de Tata Steel Academy, die met een frisse blik naar verschillende onderwerpen kijken. Zo presenteerde de studenten vorig jaar een nieuwe blikshredder, een compact apparaat dat het mogelijk maakt om het staal en aluminium in blikafval makkelijk te scheiden. “Het is een klein, maar mooi voorbeeld van hoe we op de site circulair kunnen gaan werken”, stelt von Keitz.
