“Wij willen de leefomgeving verbeteren en komen onze beloftes na”

“We willen de leefomgeving verbeteren en komen onze beloftes na. Met concrete maatregelen en tastbare resultaten,” zegt Van den Berg samenvattend. “Klimaatverandering is een feit en we moeten onze CO₂-emissies snel terugbrengen. Daarmee moeten we in ons land zo snel als mogelijk een klimaat-, een energie- en een industriële transitie realiseren. HeraCless-Groen Staal raakt elk van deze grote transities. As we speak werken we daar met een enorme ambitie aan. Juist omdat de zorgen groot zijn en de overlast merkbaar. Dat begrijpen we maar al te goed en dus heeft dat onze prioriteit. We willen het beste staal in een schonere omgeving produceren en meebouwen aan een duurzamere industrie in Nederland.”

“Naast HeraCless-Groen Staal investeren we met ons Roadmap Plus-verbeterprogramma honderden miljoenen in ons bedrijf om de uitstoot vandaag de dag al te verminderen. Hiermee leveren we inspanningen die regelmatig boven de wettelijke taak uit gaan en laten we zien dat we de ongerustheid van omwonenden zeer serieus nemen. Dat is geen loze kreet, want die omwonenden, dat zijn we ook zelf,” vervolgt Van den Berg. “De hal die de verspreiding van grafiet tegen gaat, staat er al enkele jaren. Gerichte investeringen hebben de PAKs-uitstoot gehalveerd. De ontstoffings- en stikstof-filterinstallatie wordt nu gebouwd. De eerste paal voor een enorm windscherm tegen verwaaiing van stof gaat na de zomer de grond in zodra de vergunningen rond zijn. Onze uitstoot van vrijwel alle te meten stoffen neemt al jaren af.”

Van den Berg: “In het verleden zijn wij te snel bij klachten in technische oplossingen gevlucht, in plaats van de dialoog te voeren over gezondheid en de ongerustheid daarover. Dat is een belangrijke les voor ons geweest. En juist ten aanzien van gezondheid heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid vorige week een belangrijke aanbeveling gedaan. Bedrijfsleven, overheden en kennisinstituten moeten samen in overleg om in de aanpak en hun betrokkenheid bij het onderwerp verbeteringen aan te brengen. Die handschoen pakken wij op. Daarom stuur ik volgende week een uitnodiging naar het RIVM, de omgevingsdienst, gedeputeerde Olthof en de GGD om een start te maken met dat initiatief.”

Van den Berg afsluitend: “Als CEO van een wereldwijd toonaangevend staalbedrijf én als bewoner van de regio zie ik met lede ogen de polarisatie rond de fabriek ontstaan. De verwensingen gaan over en weer. Ik roep iedereen op om – ondanks de begrijpelijke emoties – de discussie met respect en op een waardige manier te voeren. Iedereen treedt met de beste bedoelingen op.”

Hieronder de inleidende tekst die Van den Berg aan het begin van de hoorzitting uitsprak. De volledige hoorzitting is via de website van de Tweede Kamer terug te kijken.

Het openingsstatement van Hans van den Berg tijdens de hoorzitting van de vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat ^*)

• Geachte leden van de Kamercommissie, dank voor uw uitnodiging om bij deze hoorzitting aanwezig te zijn.
• Graag wil ik kort ingaan op het misverstand over mijn aanwezigheid vandaag hier in uw Kamer. Bij de uitnodiging enkele weken geleden was ons verteld dat deze hoorzitting gericht was op het meest recente RIVM-rapport in relatie tot de resultaten van onze verbetermaatregelen, ook bekend als de Roadmap Plus. Voor dat onderwerp is de heer Workel, hier naast mij, de aangewezen persoon. Hij is specialist en tevens de verantwoordelijke directeur gezondheid, veiligheid en milieu binnen ons bedrijf. Vandaar dat hij werd afgevaardigd. Ik hecht er aan om dit goed aan u uit te leggen, want wij zijn meer dan bereid om altijd en overal toelichting te geven en de dialoog aan te gaan. Juist omdat de inhoud complex en veelomvattend is. Juist omdat de inhoudelijke, feitelijke discussie zo ontzettend belangrijk is en helaas regelmatig wordt overstemd.
• Geachte Kamerleden, we staan met elkaar voor een enorme opdracht. Klimaatverandering is een feit en we moeten onze CO₂-emissies snel terugbrengen. Daarmee moeten we in ons land een klimaattransitie, een energietransitie en een industriële transitie zien te realiseren, en wel op een zo kort mogelijke termijn.
• Het project HeraCless (de projectnaam voor Groen Staal in een schone omgeving) is op elk van deze drie grote transities van toepassing. We doen dat met een enorme ambitie. De grootste industriële revolutie van de 21e eeuw heb ik het al eerder genoemd.
• Staal is noodzakelijk voor de transitie naar een duurzame samenleving. Het project Groen Staal zal een vliegwieleffect hebben voor zowel de energietransitie en de industrietransitie. Dat doen we met een groot aantal partners: energiebedrijven, kennisinstituten, ingenieurs en technici, ons personeel en vakverenigingen, talloze gespecialiseerde toeleveranciers en, niet in de laatste plaats, de gezamenlijke overheden. Alle knappe koppen zitten bij elkaar voor deze enorme technologie- en innovatieslag.
• Vanzelfsprekend zal het project Groen Staal positief effect moeten hebben op de uitstoot en daarmee de impact op onze omgeving verminderen. Dat is naast de significante CO₂-reductie, een van de belangrijkste drijfveren voor dit programma. Sterker nog, met onze strategische keuze voor de technologie (waterstof in plaats van CO₂-opslag) hebben we ons mede laten leiden door het veel sneller kunnen sluiten van de huidige fabrieken en daarmee het sneller verminderen van onze uitstoot. En uiteraard is dat waar direct omwonenden vooral naar kijken. Juist omdat de zorgen groot zijn en de overlast merkbaar. Dat begrijpen we maar al te goed en dus heeft dat onze prioriteit.
• Dan naar de kern van vandaag, hoe gaan we dit realiseren en vooral, wat betekent dit nog voor de tussenjaren richting Groen Staal? Het is een vraag die ik vaak krijg: als u in 2030 het eerste deel van de staaltransitie realiseert, hebben we dan nog zeven jaar met deze uitstoot te maken? Een zeer terechte, begrijpelijke vraag. Het antwoord is ‘nee’. De uitstoot van ons bedrijf neemt af en zal ook in de komende jaren sterk verminderen. De programma’s Roadmap en recenter de Roadmap Plus zijn daarvoor gestart en de projecten worden momenteel uitgevoerd of zijn al klaar.
• Ik hecht er aan te benadrukken dat onze maatregelen tastbare resultaten opleveren. En dat is in tegenstelling tot het beeld dat hier en daar ontstaat. Een onterecht beeld. In de afgelopen vier jaar is onze PAKs-uitstoot met 50% afgenomen. De uitstoot van vrijwel alle te meten stoffen neemt al jaren af. Dát zijn de feiten. Mijn collega Marco Workel deelt ze straks met u.
• Het overzicht van de tastbare, harde resultaten met betrekking tot de vermindering van de uitstoot, laten zien dat wij onze verantwoordelijkheid oppakken en onze beloftes nakomen.
• We investeren jaarlijks honderden miljoenen in de vernieuwing van ons bedrijf en in de vermindering van uitstoot. De hal die de verspreiding van grafiet tegen gaat, staat er al enkele jaren. Gerichte investeringen verminderen de PAKs-uitstoot. De ontstoffing- en stikstof-filterinstallatie wordt gebouwd as we speak. De eerste paal voor een enorm windscherm tegen verwaaiing van stof gaat na de zomer de grond in zodra de vergunningen rond zijn. Het programma Roadmap Plus is echt omvangrijk en betekenisvol. En loopt dus voor de Groen Staal-transitie uit.
• De ongerustheid van de omwonenden om hun gezondheid verdient aparte aandacht. Die zorg nemen we zeer serieus en begrijpen we ook. Dat is geen loze kreet, want die omwonenden, dat zijn we ook zelf. Bij ons in IJmuiden werken 9.000 mensen – en die wonen ook in de omgeving. Ikzelf werk er al bijna 35 jaar en woon bijna 10 jaar in de IJmond waarvan 5 jaar in Beverwijk. Terwijl het staalbedrijf in IJmuiden en omgeving niet weg te denken is, hebben wij onze aanwezigheid na 100 jaar hier misschien wel als te vanzelfsprekend gezien. Ook vluchtte we denk ik te snel in technische oplossingen bij klachten, in plaats van de dialoog te voeren over gezondheid, en de ongerustheid daarover. Dat is een misvatting en een belangrijke les voor ons geweest.
• De geluiden en ook acties van bezorgde omwonenden zie ik als een helaas noodzakelijk gebleken wake-up call. Kennelijk had ons bedrijf dat nodig. Daar hebben we dan ook op gereageerd. De verbeterprogramma’s met maatregelen en de Groen Staal richting zijn er een direct resultaat van. Wij doen er alles aan om de omwonenden te laten zien, dat we hun zorgen serieus nemen en dat we actie ondernemen. Het wordt beter, dat heb ik beloofd. En de resultaten laten zien dat dit lukt.
• Juist ten aanzien van gezondheid heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid vorige week een belangrijke aanbeveling gedaan. Bedrijfsleven, overheden en kennisinstituten moeten samen in overleg om in de aanpak en hun betrokkenheid bij het onderwerp verbeteringen aan te brengen. Daarin willen wij onze verantwoordelijkheid nemen. Daarom zal ik volgende week een uitnodiging sturen naar het RIVM, naar de omgevingsdienst, naar gedeputeerde Olthof en naar de GGD om een start te maken met dat initiatief. Die handschoen pak ik graag op.
• Natuurlijk hebben wij maximale aandacht voor veiligheid en gezondheid, dat is onze verantwoordelijkheid als werkgever, maar ook als bewoner van de regio. En als medebewoner zien we met lede ogen de polarisatie rond de fabriek ontstaan. Helaas, onnodig en onwenselijk. De verwensingen gaan, veelal over social media, over en weer.
• Graag roep ik hierbij iedereen op om – ondanks de begrijpelijke emoties – de discussie met respect te blijven voeren. Iedereen treedt met de beste bedoelingen op.
• Dames en heren, ik rond af. We staan voor een enorme klus. En ook voor een ambitieus project. Dat er fouten worden gemaakt, zeker. Dat we kunnen leren en dat er zaken beter kunnen en moeten, ook waar. Tegelijkertijd is het ook waar dat we met z’n allen, al die 9.000 staalwerkers, keihard werken aan een toekomst voor Groen Staal in een schone omgeving.
• Uiteraard beantwoord ik straks graag uw vragen. En geef ik nu graag eerst het woord aan collega Marco Workel voor een overzicht van de feiten en inhoud over milieu en leefomgeving.

*) Dit een leesversie van de bijdrage van Hans van den Berg (Tata Steel Nederland); alleen de daadwerkelijk uitgesproken tekst geldt.